< p > ( K T S G O n l i n e ) – N g u ồ n n ư ớ c c h o v ù n g Đ ồ n g b ằ n g s ô n g C ử u L o n g ( Đ B S C L ) p h ụ c v ụ h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t l ẫ n s i n h h o ạ t c ủ a n g ư ờ i d â n đ ư ợ c đ á n h g i á k h ô n g c h ỉ t h i ế u v ề l ư ợ n g m à c h ấ t l ư ợ n g c ũ n g đ a n g s u y g i ả m . V ậ y c ầ n p h ả i l à m g ì đ ể b ả o v ệ g i á t r ị c ủ a v ù n g s ô n g n ư ớ c n à y ? < / p > < p > “ T h á c h t h ứ c ” n g u ồ n n ư ớ c Đ B S C L < / p > < p > T ạ i h ộ i t h ả o “ G i ả i p h á p c ấ p t h i ế t b ả o v ệ v ù n g Đ ồ n g b ằ n g s ô n g C ử u L o n g ” đ ư ợ c t ổ c h ứ c h ô m 1 5 - 5 , ở t h à n h p h ố C ầ n T h ơ , P G S - T S L ê A n h T u ấ n , C ố v ấ n K h o a h ọ c V i ệ n N g h i ê n c ứ u b i ế n đ ổ i k h í h ậ u Đ B S C L ( T r ư ờ n g Đ ạ i h ọ c C ầ n T h ơ ) c h o b i ế t , k h ô h ạ n v à x â m n h ậ p m ặ n ở v ù n g n à y x ả y r a n g à y c à n g g a y g ắ t , g â y n h i ề u k h ó k h ă n n h ấ t l à v ề n ư ớ c s ả n x u ấ t l ẫ n s i n h h o ạ t . < / p > < p > T h e o ô n g , n h i ệ t đ ộ t r u n g b ì n h đ a n g c ó x u h ư ớ n g n g à y c à n g g i a t ă n g , t r o n g k h i l ư ợ n g n ư ớ c s ô n g M e k o n g đ ổ v ề Đ B S C L l ạ i n g à y c à n g s ụ t g i ả m . “ N ế u g i a i đ o ạ n 2 0 0 0 - 2 0 1 1 , Đ B S C L c ó 4 t r ậ n l ũ l ớ n , 6 t r u n g b ì n h v à 2 l ũ n h ỏ , t h ì t ừ 2 0 1 2 đ ế n n a y , g ầ n n h ư k h ô n g c ò n l ũ l ớ n , t r o n g k h i l ũ t r u n g b ì n h c h ỉ c ò n 2 v à l ũ n h ỏ t ă n g l ê n 1 4 ” , ô n g d ẫ n c h ứ n g v à n ó i r ằ n g , đ i ề u n à y c h o t h ấ y v ù n g Đ B S C L s u y g i ả m n ư ớ c c ả t r o n g m ù a m ư a , k h i ế n k h ô h ạ n x â m n h ậ p m ặ n n g à y c à n g p h ứ c t ạ p , l ấ n s â u h ơ n v à o n ộ i đ ồ n g . < / p > < p > Ô n g T u ấ n c h o b i ế t , d ù c ó n h i ề u c ô n g t r ì n h h ạ t ầ n g t h u ỷ l ợ i đ ư ợ c đ ầ u t ư , n h ư n g x â m n h ậ p m ặ n v ẫ n c ó x u h ư ớ n g đ i s â u h ơ n v à n ồ n g đ ộ c a o h ơ n . “ K ể c ả c ó n h ữ n g c ô n g t r ì n h r ấ t l ớ n n h ư t r ê n s ô n g C á i L ớ n , t h ì m ặ n v ẫ n l ê n s â u h ơ n 1 6 k m , t r o n g k h i n h ữ n g n ă m t r ư ớ c í t h ơ n ; n ồ n g đ ộ m ặ n t r ê n s ô n g C á i L ớ n n g à y 2 5 - 4 v ừ a q u a l ê n đ ế n 2 1 g a m / l í t ” , ô n g d ẫ n c h ứ n g . < / p > < p > K h ô h ạ n , t h i ế u n ư ớ c k h ô n g c h ỉ l à m t r ầ m t r ọ n g h ơ n t ì n h t r ạ n g x â m n h ậ p m ặ n , m à c ò n d ẫ n đ ế n m ộ t s ố h ệ q u ả k h á c , b a o g ồ m s ạ t l ở , ả n h h ư ở n g đ ế n s i n h k ế , s i n h h o ạ t c ủ a n g ư ờ i d â n v à s i n h t h á i c ủ a v ù n g . “ C h ú n g t a đ a n g đ ố i d i ệ n v ớ i n h ữ n g n g à y t h á n g m à n g ư ờ i d â n p h ả i x ế p h à n g đ i l ấ y n ư ớ c , k ể c ả m ộ t s ố n ơ i n h ư T P H C M c ũ n g c ó c ả n h n g ư ờ i d â n t h ứ c đ ê m x ế p h à n g ” , ô n g T u ấ n n ó i . < / p > < p > T h e o ư ớ c t í n h c ủ a ô n g T u ấ n , l ư ợ n g n ư ớ c s ô n g C ử u L o n g t r o n g m ù a k h ô c h ỉ c ó k h ả n ă n g c u n g c ấ p a n t o à n ( t ứ c v ừ a đ ủ n ư ớ c c h o c a n h t á c k h ô n g b ị t ổ n t h ư ơ n g ) v ớ i d i ệ n t í c h k h o ả n g 7 0 0 . 0 0 0 - 8 0 0 . 0 0 0 h é c t a l ú a , t r o n g k h i c ả v ù n g c ó đ ế n 1 , 5 t r i ệ u h é c t a l ú a / v ụ . “ H i ệ n n a y , c a n h t á c c â y ă n t r á i c ũ n g b ị s u y k i ệ t , g i ả m s ả n l ư ợ n g , d ù t r o n g n ă m n a y d i ệ n t í c h b ị t h i ệ t h ạ i n h ỏ h ơ n n ă m 2 0 1 6 v à 2 0 2 0 ” , ô n g c h o b i ế t . < / p > < p > C ó m ộ t đ i ể m đ á n g l ư u ý đ ư ợ c ô n g T u ấ n n ê u r a , đ ó l à h i ệ n c ó n h i ề u đ ị a p h ư ơ n g t ì m c á c h đ ầ u t ư c ố n g n g ă n m ặ n t r ê n c á c d ò n g n h á n h đ ể b ả o v ệ c a n h t á c p h í a t r o n g , t u y n h i ê n , v i ệ c n à y l à m m ặ n t r ê n d ò n g c h í n h g i a t ă n g . “ N ă n g l ư ợ n g t h u ỷ t r i ề u k h ô n g đ ư ợ c p h â n t á n x u n g q u a n h , n ó đ ẩ y m ặ n s â u v à o đ ấ t l i ề n t h e o d ò n g c h í n h , l à m v ù n g đ ấ t p h í a t h ư ợ n g n g u ồ n đ ố i d i ệ n t ì n h t r ạ n g m ặ n c a o h ơ n ” , ô n g c h o b i ế t . < / p > < p > T h e o ô n g T u ấ n , v ớ i n h ữ n g d ò n g s ô n g đ ầ u t ư c ô n g t r ì n h n g ă n m ặ n đ ể t r ữ n g ọ t t r ở t h à n h v ù n g n ư ớ c t ù , ô n h i ễ m v à c ó ả n h h ư ở n g đ ế n c ả v ù n g . “ K h i c h ú n g t a v ậ n h à n h k h ô n g t ố t , t h ì d ù đ a n g l à m đ ể ứ n g p h ó b i ế n đ ổ i k h í h ậ u , n h ư n g c ó k h ả n ă n g t r ở t h à n h t h í c h ứ n g s a i . Đ â y l à v ấ n đ ề c ầ n n h ì n n h ậ n v à c â n n h ắ c r ấ t k ỹ ” , ô n g n h ấ n m ạ n h . < / p > < p > T r o n g k h i đ ó , ô n g T r ầ n B á H o ằ n g , V i ệ n t r ư ở n g V i ệ n k h o a h ọ c t h u ỷ l ợ i m i ề n N a m c h o b i ế t , k h u v ự c Đ B S C L h i ệ n đ a n g c h ị u b a t á c đ ộ n g m a n g t í n h t h á c h t h ứ c . T h ứ n h ấ t l à n h ữ n g t á c đ ộ n g t ừ p h í a t h ư ợ n g n g u ồ n k h i g i a t ă n g đ ầ u t ư c á c h ồ t h u ỷ đ i ệ n , g i a t ă n g s ả n x u ấ t ở T h á i L a n , L à o v à C a m p u c h i a ; t h ứ h a i , l à t á c đ ộ n g t ừ n ư ớ c b i ể n d â n g d o b i ế n đ ổ i k h í h ậ u v ớ i m ứ c k h o ả n g 3 đ ế n 4 m m / n ă m v à c u ố i c ù n g l à t á c đ ộ n g n ộ i t ạ i d o p h á t t r i ể n k i n h t ế x ã h ộ i , k h i ế n Đ B S C L đ a n g l ú n v ớ i t ố c đ ộ 1 đ ế n 3 c m / n ă m . < / p > < p > N h ữ n g t á c đ ộ n g n ê u t r ê n k h i ế n Đ B S C L đ ố i m ặ t v ớ i r ấ t n h i ề u r ủ i r o v à t h á c h t h ứ c . T r o n g đ ó , r õ n h ấ t l à s ạ t l ở b ờ s ô n g b ờ b i ể n , h ạ n h á n v à x â m n h ậ p m ặ n x ả y r a t h ư ờ n g x u y ê n h ơ n v à v ấ n đ ề n g ậ p l ụ t . “ N g ậ p ở đ â y l à d o t r i ề u c ư ờ n g v ì n ư ớ c b i ể n d â n g t r o n g k h i đ ấ t s ụ t l ú n , c h ứ k h ô n g p h ả i d o l ũ v ì s o v ớ i t r ư ớ c đ â y t ầ n s u ấ t l ũ l ớ n đ ã g i ả m ” , ô n g H o ằ n g c h o b i ế t . < / p > < p > C h u y ê n g i a n à y c ũ n g c h o r ằ n g , c á c h ồ t h ủ y đ i ệ n ở t h ư ợ n g l ư u x â y d ự n g h ế t s ẽ c ó k h o ả n g 1 1 0 t ỉ m 3 n ư ớ c b ị g i ữ l ạ i , k h i ế n t ầ n s u ấ t x ả y r a l ũ l ớ n ở Đ B S C L c h ỉ c ò n 1 - 2 % , t ứ c t r o n g 1 0 0 n ă m c h ỉ x ả y r a 1 - 2 l ầ n . Đ i ề u n à y , l à m g i ả m p h ù s a v ề v ù n g Đ B S C L v à v i ệ c c â n b ằ n g g i ữ a b ồ i v ớ i x ó i l ở , t h ì m ộ t n ă m m ấ t h ơ n 3 0 0 h é c t a đ ấ t . < / p > < p > C ầ n p h ả i l à m g ì c h o Đ B S C L ? < / p > < p > Đ ứ n g t r ư ớ c t h á c h t h ứ c n ê u t r ê n , ô n g T u ấ n c ủ a V i ệ n n g h i ê n c ứ u b i ế n đ ổ i k h í h ậ u Đ B S C L c h o b i ế t , c ó b ố n y ế u t ố c ầ n l ư u ý , đ ó l à t h ứ n h ấ t , t h ư ờ n g x u y ê n c ậ p n h ậ t k h ô h ạ n v à x â m n h ậ p m ặ n c ũ n g n h ư q u a n t r ắ c m ô i t r ư ờ n g đ ể c ả n h b á o ; t h ứ h a i , đ i ề u c h ỉ n h l ị c h t h ờ i v ụ c ũ n g n h ư c h u y ể n đ ổ i l o ạ i h ì n h s ả n x u ấ t n ô n g n g h i ệ p ; t h ứ b a , á p d ụ n g g i ả i p h á p s ử d ụ n g n ư ớ c t i ế t k i ệ m t r o n g s ả n x u ấ t , t i ê u d ù n g v à c u ố i c ù n g l à c ó c h ư ơ n g t r ì n h c h i a s ẻ n g u ồ n n ư ớ c , ư u t i ê n p h â n p h ố i n ư ớ c c h o c á c l ĩ n h v ự c k h á c n h a u . < / p > < p > Đ ố i v ớ i c h u y ể n d ị c h c a n h t á c , t h e o ô n g , n ô n g d â n Đ B S C L đ ã b i ế t t h e o d õ i l ị c h , d ự b á o t h ờ i t i ế t , n g h e k h u y ế n c á o c ủ a c ơ q u a n c h u y ê n m ô n đ ể c h u y ể n d ị c h c a n h t á c . < / p > < p > “ C ò n b i ệ n p h á p t i ế t k i ệ m n ư ớ c t r o n g n ô n g n g h i ệ p b ư ớ c đ ầ u c ũ n g đ ã đ ư ợ c á p d ụ n g n h ư t ư ớ i n g ậ p k h ô x e n k ẽ t r o n g đ ề á n 1 t r i ệ u h é c t a l ú a c h ấ t l ư ợ n g c a o h o ặ c m ở r ộ n g d i ệ n t í c h t ô m l ú a ” , ô n g c h o b i ế t . < / p > < p > T h e o ô n g T u ấ n , đ ố i v ớ i n ư ớ c s i n h h o ạ t , c ầ n đ a d ạ n g h o á n g u ồ n t r ữ c h o n g ư ờ i d â n , t ứ c b ê n c ạ n h c á c c h ư ơ n g t r ì n h c ủ a N h à n ư ớ c , n g ư ờ i d â n c ầ n l à m m ư ơ n g t r ữ n ư ớ c h a y c á c c h ư ơ n g t r ì n h p h â n p h ố i , c h i a s ẻ n g u ồ n n ư ớ c . < / p > < p > V ề c h i ế n l ư ợ c l â u d à i c h o Đ B S C L , c ó 6 g i ả i p h á p c ó t h ể t h ự c h i ệ n , b a o g ồ m t h ứ n h ấ t , p h ụ c h ồ i k h ả n ă n g h ấ p t h ụ v à l ư u t r ữ n ư ớ c t ự n h i ê n ; t h ứ h a i , g i ả m d i ệ n t í c h l ú a , c h u y ể n s a n g t h u ỷ s ả n , r a u m à u v à c â y ă n t r á i ; t h ứ b a , t i ế t k i ệ m n ư ớ c , k h u y ế n k h í c h s ử d ụ n g n ư ớ c t u ầ n h o à n ; t h ứ t ư , h ạ n c h ế k h a i t h á c n ư ớ c n g ầ m , b ổ c ậ p n h â n t ạ o n ư ớ c d ư ớ i đ ấ t ; t h ứ n ă m , x â y d ự n g n h à m á y x ử l ý n ư ớ c m ặ n t h à n h n ư ớ c n g ọ t ; t h ứ s á u l à x â y d ự n g c ô n g t r ì n h h ồ c h ứ a n ư ớ c l ũ v à v ậ t d ụ n g c h ứ a n ư ớ c m ư a . < / p > < p > Ô n g H o ằ n g c ủ a V i ệ n k h o a h ọ c t h u ỷ l ợ i m i ề n N a m t h ì k h u y ế n n g h ị , v ù n g Đ B S C L c ầ n t h í c h ứ n g t h e o h ư ớ n g c ó k i ể m s o á t , c h ủ đ ộ n g t ạ o r a c ơ c h ế n ư ớ c h ợ p l ý đ ể g i ả m n h ữ n g t á c đ ộ n g r ủ i r o . < / p > < p > T h e o ô n g , k h u v ự c Đ B S C L k h ô n g t h i ế u n ư ớ c k h i m ù a k h ô v ẫ n c ó t h ể t i ế p n h ậ n 6 0 - 7 0 t ỉ m 3 , t r o n g k h i n h u c ầ u s ử d ụ n g c h ỉ k h o ả n g 1 5 t ỉ m 3 , t ứ c c ó m ộ t l ư ợ n g l ớ n n ư ớ c k h ô n g s ử d ụ n g đ ã c h ả y r a b i ể n . D o đ ó , v ấ n đ ề c ủ a Đ B S C L l à c ó b i ệ n p h á p “ g i ữ n ư ớ c ” đ ể s ử d ụ n g . < / p > < p > Đ ể c h ủ đ ộ n g t h í c h ứ n g , ô n g H o ằ n g g ợ i ý , c ầ n n g h i ê n c ứ u x â y d ự n g c ố n g ở c á c c ử a s ô n g l ớ n . “ V í d ụ , s ô n g V à m C ỏ đ ã đ ư ợ c B ộ N ô n g n g h i ệ p P h á t t r i ể n n ô n g t h ô n đ ư a v à o t r o n g q u y h o ạ c h t h ủ y l ợ i p h ò n g c h ố n g t h i ê n t a i v à đ ư ợ c T h ủ t ư ớ n g C h í n h p h ủ p h ê d u y ệ t ” , ô n g d ẫ n c h ứ n g . < / p > < p > V ề l â u d à i , t ầ m n h ì n đ ế n n ă m 2 0 5 0 v à x a h ơ n , c ầ n t i ế p t ụ c c ó n g h i ê n c ứ u c á c c ô n g t r ì n h k i ể m s o á t n g u ồ n n ư ớ c ở c ử a s ô n g . “ Ở đ â y , p h ả i h i ể u r ằ n g c h ú n g t a k i ể m s o á t n g u ồ n n ư ớ c c h ứ k h ô n g p h ả i n g ă n m ặ n . V i ệ c k i ể m s o á t n g u ồ n n ư ớ c l à đ ể p h ụ c v ụ c h o n h u c ầ u s ả n x u ấ t đ a m ụ c t i ê u , c h ứ k h ô n g p h ả i p h ụ c v ụ p h á t t r i ể n s ả n x u ấ t l ú a n h ư t ư d u y t r ư ớ c đ â y ” , ô n g H o ằ n g n h ấ n m ạ n h . < / p > < p > Đ ố i v ớ i n h ữ n g v ù n g “ c ố g ắ n g ” n g ọ t h o á đ ể g i a t ă n g d i ệ n t í c h l ú a n h ư n g k h ô n g m a n g l ạ i h i ệ u q u ả , t h ậ m c h í t ạ o r a n h ữ n g h ệ l u ỵ x ấ u n h ư ở h u y ệ n T r ầ n V ă n T h ờ i ( t ỉ n h C à M a u ) , ô n g H o ằ n g k h u y ế n n g h ị , đ ị a p h ư ơ n g c ầ n c h u y ể n đ ổ i , k h ô n g n ê n n g ọ t h o á ở v ù n g k h ó k h ă n n g u ồ n n ư ớ c h a y n ó i c á c h k h á c k h ô i p h ụ c l ạ i h i ệ n t r ạ n g t ự n h i ê n v ố n c ó . “ Đ â y l à n h ữ n g đ ị n h h ư ớ n g l ớ n c ủ a c h ú n g t ô i ” , ô n g n ó i . < / p > < p > L ư u t ê n , e m a i l v à t r a n g w e b c ủ a t ô i t r o n g t r ì n h d u y ệ t n à y c h o l ầ n t i ế p t h e o t ô i n h ậ n x é t . < / p > < p > + 1 = 7 . h i d e - i f - n o - j s { d i s p l a y : n o n e ! i m p o r t a n t ; } < / p >